Akty przeproszenia w polsko- i rosyjskojęzycznych wiadomościach przesyłanych na kartach pocztowych

Abstrakt

Przeprosiny występujące w tekstach zamieszczanych na kartach pocztowych nie były dotąd przedmiotem analiz lingwistycznych, dlatego też celem niniejszego artykułu jest zbadanie oraz porównanie aktów przeproszenia obecnych w treści polsko- i rosyjskojęzycznych wiadomości przesyłanych na pocztówkach. Przeprowadzona analiza objęła lokalizację przeprosin w tekście, ich cechy pragmatyczno- i formalnojęzykowe, akty obudowujące przeproszenia w ramach formuł przepraszających oraz przewinienia będące bodźcami przeprosin. Wyniki badania dowodzą, że między rozpatrywanymi językami występują różnice w zakresie liczby oraz częstości stosowania aktów przeproszenia. Źródeł tych rozbieżności należy upatrywać w różnicach kulturowych – fakt, iż Rosjanie stosują akty przeproszenia rzadziej niż Polacy, prawdopodobnie stanowi rezultat mniejszej autonomii jednostki oraz większego dystansu władzy w kulturze rosyjskiej. Różnice dotyczą także usytuowania aktów przeproszenia w strukturze wiadomości oraz rodzaju przewinień będących bodźcami przeproszeń. Ponadto wykazano, iż w obu językach nadawcami aktów przeproszenia oraz obudowujących je aktów grzecznościowych są głównie kobiety. Analiza prowadzi do wniosku, że rozpatrywane akty cechuje szablonowość, która jest podyktowana konwencją gatunkową charakterystyczną dla wiadomości pocztówkowych.