Rola profesjolektu pielęgniarskiego w komunikacji zawodowej

Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest ukazanie różnych funkcji profesjolektu pielęgniarskiego. Materiał będący podstawą badań pozyskałam z ankiet i licznych rozmów, które pozwoliły zbadać świadomość językową pielęgniarek i pielęgniarzy pracujących w wybranych szpitalach w województwie mazowieckim (Warszawie, Mińsku Mazowieckim, Wołominie, Siedlcach, Płocku). Analiza formalna profesjolektu wykazała, że polska leksyka zawodowa pielęgniarek i pielęgniarzy powstaje na drodze dwóch typów derywacji: semantycznej (metafora i metonimia), np. świnia ‘przenośne urządzenie do dezynfekcji pomieszczeń metodą zamgławiania’, motylek ‘rodzaj kaniuli dożylnej’, i morfologicznej (derywacja afiksalna, derywacja wsteczna), np. wanko ‘wankomycyna’, zarurować pacjenta ‘zaintubować pacjenta’.

Na podstawie profesjolektalnego zasobu leksykalnego można wywnioskować, że dla badanej grupy zawodowej najistotniejsze są czynności stricte związane z przebiegiem leczenia chorób pacjentów oraz sama specyfika poszczególnych oddziałów szpitalnych, wyposażonych w charakterystyczny sprzęt medyczny (np. pralka ‘urządzenie do wykonywania dializy’, list przewozowy ‘zlecenie na dodatkowe badania’, bocian ‘nożyczki do szwów’, odkurzacz ‘próżnociąg położniczy’).

Profesjolektyzmy pozwalają na skuteczną i ekonomiczną komunikację. Pielęgniarki i pielęgniarze korzystają z nich po to, aby oszczędzać czas na porozumiewanie się z kolegami w pracy, np. hepa ‘heparyna’, tromba ‘trombafereza’, SN (Single-Needle) ‘dializa w trybie jednoigłowym’. Słownictwo zawodowe rozpatrywanej grupy pełni także funkcję ekspresywną, co jest szczególnie istotne w zawodach medycznych obciążonych kontaktem ze śmiercią, w sytuacjach zagrożenia życia (np. leżak ‘pacjent leżący’, idzie na części ‘zmarły poddany procedurom transplantacyjnym’, spadochroniarz ‘chory przyjęty w trybie pilnym’). Słownictwo środowiskowe używane jest najczęściej podczas rozmów nieformalnych oraz w trakcie czynności zawodowych.