Słowa kluczowe
humor
językoznawstwo kontrastywne polsko-niemieckie
Jak cytować
Abstrakt
Obiektem bliższej obserwacji w niniejszym artykule jest językowa analiza niemieckich kawałów (dowcipów) jako krótkich form humorystycznych, w szczególności analiza zawartych w nich „nieporozumień” językowych, które są strategicznym wyróżnikiem gatunkowym tych tekstów. Ich głównym zadaniem jest zażartowanie z kogoś i rozśmieszenie innych. Przeprowadzona analiza lingwistyczna „nieporozumień” językowych porusza różne aspekty komunikacyjne osadzone w perspektywie społecznej: zarówno pragmatykę komunikacji międzykulturowej, kreatywność w komunikacji wewnątrzkulturowej, jak i humor w kulturze i komunikacji. Materiał badawczy wykorzystany do niniejszej analizy tworzy korpus utworzony z ponad 400 niemieckich kawałów pochodzących z różnych źródeł, w większości zaczerpniętych ze zbiorów internetowych. Celem niniejszego opracowania jest zaprezentowanie różnych perspektyw badawczych i analiza językowych mechanizmów służących tworzeniu „nieporozumień” językowych na podstawie wprowadzonych 13-tu kategorii opisujących bliżej gatunek tekstu ‘kawał’ z uwzględnieniem niemieckiej specyfiki kulturowej.
Bibliografia
Bogołębska, Barbara (2000) „Między humorem, dowcipem i komizmem (śmiesznością), czyli o zmaganiach terminologicznych autorów poetyk XIX i początku XX w. [W:] Stanisław Gajda, Dorota Brzozowska (red.) Świat humoru. Opole: Uniwersytet Opolski; 321–329.
Brzozowska, Dorota (2000) O dowcipach polskich i angielskich. Aspekty językowo-kulturowe. Opole: Uniwersytet Opolski.
Buttler, Danuta (1968) Polski dowcip językowy. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe.
Chłopicki, Władysław (1995) O humorze poważnie. Kraków: Wydawnictwo Oddziału PAN.
Gajda, Stanisław (2007) „Współczesny dyskurs komiczny“. [W:] Jan Mazur (red.) Humor i karnawalizacja we współczesnej komunikacji językowej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej; 11–19.
Grishakova, Marina (2009) „Beyond the Frame: Cognitive Science, Common Sense and Fiction“. Narrative, 17 (2); 188–199.
Hartmann, Roger (2020) „Witze”. Spick - magazyn internetowy dla dzieci i młodzieży w Szwajcarii. [pobrane z https://www.spick.ch/dein-spick/witze/. Data ostatniego dostępu: 21.11.2020].
Köhler, Peter (2002) „Witz“. [W:] Sonja Hilzinger (red.) Kleine literarische Formen in Einzeldarstellungen. Ditzingen: Reclam; 259–272.
Kothoff, Helga (1998) Spaß verstehen: Zur Pragmatik von konversationellem Humor. Tübingen: Niemeyer.
Kušnieriková, Jarmila (2013) „Sprachliche und kognitive Mechanismen in Witzen“. Motus in verbo: časopis mladej vedeckej generácie. T. 2; 45–55.
Litschko, Katrin (2020) „Witz der Woche”. Karpatenblatt – Portal internetowy Stowarzyszenia Podkarpackich Niemców: Magazyn Niemców na Słowacji. [pobrane z https://karpatenblatt.sk. Data ostatniego dostępu: 18.11.2020].
Raskin, Victor (1985) Semantic Mechanisms of Humor. Dordrecht: D. Reidel.
Rasmussen, Niels (2020) „Hänschen Kiechererbse und sein neuer Witz“. NDR.de – Das Beste am Norden – Radio – Fernsehen. [pobrane z https://www.ndr.de. Data ostatniego dostępu: 01.12.2020].
Ritchie, Graeme (2002) „The structure of forced reinterpretation jokes“. [W:] Oliviero Stock, Carlo Strapparava, Antinus Nijholt (red.) April Fool’s Day Workshop on Computational Humor (TWLT 20). Enschede: University of Twente; 47–56.
Röhrich, Lutz (1977) Der Witz: Figuren, Formen, Funktionen. Stuttgart: Metzler.
Roschk, Steffen (2020) „Schule Witze”. Witze.net – najlepszy zbiór kawałów w sieci. [pobrane z http://witze.net. Data ostatniego dostępu: 02.12.2020].
Russwurm, Roland (2020) „Wörter des Tages: Frau Blaschke“. Volkswörterbuch – Internetowy Słownik Austriacki. [pobrane z https://www.volkswoerterbuch.at. Data ostatniego dostępu: 20.11.2020].
Schubert, Christoph (2014) Kommunikation und Humor: Multidisziplinäre Perspektiven. Berlin: LIT.
Searle, John R. (1979) Expression and Meaning: Studies in the Theory of Speech Acts. Cambridge: Cambridge University Press.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2021 Półrocznik Językoznawczy Tertium