Słowa kluczowe
wojna domowa w Hiszpanii
migracja
historia
literatura dziecięca
Jak cytować
Abstrakt
Mexique, el nombre del barco (2017) to książka obrazkowa dla młodych odbiorców napisana przez Maríę José Ferradę i zilustrowana przez Anę Penyas. Opowiada o migracji 456 hiszpańskich dzieci republikańskich uciekających przed hiszpańską wojną domową na pokładzie statku Mexique. Niniejszy artykuł bada multimodalny charakter książki jako aktu tłumaczenia, odnosząc się zarówno do doświadczenia migrantów, jak i kontekstu historycznego. Pierwsza część książki poprzez poezję i ilustracje inspirowane historycznymi fotografiami przekłada emocje i wspomnienia dzieci na narrację, w której przedmioty takie jak statek, księżyc i walizki pełnią rolę symbolicznych pomosty między przeszłością a teraźniejszością dzieci-migrantów. Druga część stanowi werbalne tłumaczenie kontekstu historycznego, uzupełniając emocjonalne i symboliczne elementy pierwszej części. Opierając się na pojęciu translatio jako transferu znaczenia oraz koncepcjach tłumaczenia intersemiotycznego (Jakobson 1959), refrakcji (Lefevere 1992) i podejściu Vidal Claramonte do opowiadania historii jako formy tłumaczenia, przeanalizowano, w jaki sposób elementy wizualne i werbalne dostosowują narracje historyczne do współczesnych odbiorców. Poprzez zaangażowanie w intersemiotyczne, emocjonalne i historyczne tłumaczenie Mexique, el nombre del barco przekazuje złożone doświadczenia dzieci-migrantów, jednocześnie wzmacniając empatię i solidarność wobec migracji zarówno przeszłych, jak i współczesnych.
Bibliografia
Alted Vigil, Alicia (1995) “La Guerra Civil Española y los niños.” [In:] Teresa Fernández García (coord.), El exilio español de la Guerra Civil: los niños de la guerra. Madrid: Ministerio de Cultura; 11–25.
Arizpe, Evelyn (2021) “Migrant Shoes and Forced Walking in Children’s Literature About Refugees: Material Testimony and Embodied Simulation.” Migration Studies, 9 (3); 1343-1360.
Baker, Mona (2014) “Translation as Re-narration.” [In:] Juliane House (ed.) Translation: A Multidisciplinary Approach. London: Palgrave Macmillan; 158-177.
Barton, Simon (2016) Visual Devices in Contemporary Prose Fiction. Gaps, Gestures, Images. London: Palgrave Macmillan.
Bhabha, Homi (1994) The Location of Culture. London, New York: Routledge.
Blumczynski, Piotr (2023) Experiencing Translationality: Material and Metaphorical Journeys. London, New York: Routledge.
Bonin, Iara Tatiana, Darlize Teixeira de Mello, Liége Freitas Barbosa, Rosa Maria Hessel Silveira (2021) “Direitos humanos, refugiados e migrantes: literatura infantil e acolhimento”. Revista Interdisciplinar de Direitos Humanos, 9 (1); 47–70. https://doi.org/10.5016/ridh.v9i1.37.
Boria, Monica, Marcus Tomalin (2020) “Introduction.” [In:] Boria et al. (eds.), Translation and Multimodality. Beyond Words. Oxon, New York: Routledge; 1-23.
Christensen, Nina (2018) “Picturebooks and Representations of Childhood.” [In:] Bettina Kümmerling-Meibauer (ed.), The Routledge Companion to Picturebooks. Oxon & NY: Routledge; 360-370.
Colomer, Teresa (1999) “El álbum y el texto.” [In:] María Fernanda Paz Castillo (ed.), El libro-álbum: invención y evolución de un género para niños. Venezuela: Banco del libro; 29-34.
Ferrada, María José, Ana Penyas ([2018] 2020) Mexique, el nombre del barco. Mexico City: Alboroto Ediciones y Ediciones Tecolote.
Filograsso, Ilaria (2021) “Becoming Human. From Cultural Memory to New Senses of Belonging: Stories of Migration in Contemporary Picture Books.” MeTis. Mondi Educativi. Temi, indagini, suggestioni, 11 (1) ; 95-112.
Hernández Gómez, María de los Ángeles (2023) “L’enfance en migration dans la littérature de jeunesse contemporaine: ce que les villes font aux enfants.” Strenæ. Recherches sur les livres et objets culturels de l’enfance, 23 (2). https://doi.org/10.4000/strenae.10491
Inghilleri, Moira (2017) Translation and Migration. Oxon, New York: Routledge.
Jakobson, Roman (1959) “On Linguistic Aspects of Translation.” [In:] Reuben A. Brower (ed.), On Translation. Cambridge, MA: Harvard University Press; 232–239.
Karpinski, Eva C. (ed). (2012) Borrowed Tongues: Life Writing, Migration, and Translation. Waterloo, ON: Wilfrid Laurier University Press.
Kaźmierczak, Marta (2018) “From Intersemiotic Translation to Intersemiotic Aspects of Translation.” Przekładaniec, special issue (Word and Image in Translation); 7-35.
Lefevère, André (1982) “Mother Courage's Cucumbers: Text, System and Refraction in a Theory of Literature.” Modern Language Studies, 12 (4); 3-20.
Moya Guijarro, Jesús, María Jesús Pinar Sanz (2008) “Compositional, Interpersonal and Representational Meanings in a Children’s Narrrative: A Multimodal Discourse Analysis.” Journal of Pragmatics, 40 (9), 1601-1619. DOI: 10.1016/j.pragma.2008.04.019
Nikolajeva, Maria (2018) “Emotions in Picturebooks.” [In:] Bettina Kümmerling-Meibauer (ed.), The Routledge Companion to Picturebooks. Oxon & NY: Routledge; 110-118.
Oittinen, Riitta (2018) “Picturebooks and Translation.” [In:] Bettina Kümmerling-Meibauer (ed.), The Routledge Companion to Picturebooks. Oxon & NY: Routledge; 463-470.
Op de Beeck, Nathalie (2018) “Picture-Text Relationships in Picturebooks.” [In:] Bettina Kümmerling-Meibauer (ed.), The Routledge Companion to Picturebooks. Oxon & NY: Routledge; 19-27.
Orgad, Shani, Dafna Lemish, Miriam Rahali, Diana Floegel (2021) “Representations of Migration in U.K. and U.S. Children’s Picture Books in The Trump and Brexit Era.” Journal of Children and Media, 15 (4); 549-567. DOI: 10.1080/17482798.2021.1882517
Pla Brugat, Dolores (1985) Los niños de Morelia. Un estudio sobre los primeros refugiados españoles en México. Mexico City: Instituto Nacional de Antropología e Historia.
Robinson, Douglas (2017) Translationality: Essays in the Translational-Medical Humanities. London, New York: Routledge.
Socolovsky, Maya (2018) “Material Literacies: Migration and Border Crossings in Chicana/o Children’s Picture Books.” MELUS, 43 (4); 148-174.
Stephens, John (2018) “Picturebooks and Ideology.” [In:] Bettina Kümmerling-Meibauer (ed.), The Routledge Companion to Picturebooks. Oxon & NY: Routledge; 137-145.
Vidal, Ricarda, Perteghella, Manuela (2018) “Translation as Movement: Migration and Notions of ‘Home’.” Open Cultural Studies, 2 (1); 598-610. DOI: 10.1515/culture-2018-0055
Vidal Claramonte, Ma. Carmen África (2018) La traducción y la(s) historia(s). Nuevas vías para la investigación. Granada: Editorial Comares.
Vidal Claramonte, Ma. Carmen África (2025) Translation and Objects. Oxon, New York: Routledge.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2025 Półrocznik Językoznawczy Tertium