Rozwijanie kreatywności studentów na zajęciach z przekładu w epoce sztucznej inteligencji
PDF (Angielski)

Słowa kluczowe

kształcenie tłumaczy
kreatywność
Ai
kreatywne przesunięcia w przekładzie

Jak cytować

Kodura, M. (2024). Rozwijanie kreatywności studentów na zajęciach z przekładu w epoce sztucznej inteligencji . Półrocznik Językoznawczy Tertium, 9(1), 274-295. https://doi.org/10.7592/Tertium.2024.9.1.283

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie propozycji kształtowania kreatywnego podejścia do tłumaczenia tekstu poprzez wprowadzenie do programu studiów magisterskich zajęć opartych się na przekładzie piosenek. Zajęcia tłumaczeniowe opisane w artykule przygotowano z myślą o połączeniu kilku elementów dydaktycznych w ramach ćwiczenia obejmującego krytyczną analizę tekstu, przekład na język polski oraz podstawy pracy z narzędziami opartymi na sztucznej inteligencji. Rozwijanie kreatywności w przekładzie jest rozumiane tutaj nie tylko jako tworzenie oryginalnych treści, ale także jako przejaw kreatywnego podejścia do wykonywanego zadania. Kreatywność tłumacza wydaje się szczególnie istotna w erze cyfrowej, gdy neuronowe tłumaczenie maszynowe (NMT) generuje wyniki niemal dorównujące pracy człowieka, a ChatGPT produkuje informacje w dowolnym języku. Początkujący tłumacze powinni być świadomi faktu, że w najbliższej przyszłości powtarzalne i rutynowe treści będą sprawnie przetwarzane przez wysoce wydajne systemy NMT. Jednakże wydaje się, że wysokiej jakości tłumaczenie wykonywane przez człowieka będzie zawsze wymagane w przypadku tekstów wymagających absolutnej precyzji, materiałów poufnych oraz treści kreatywnych. Dlatego istotne jest, aby zajęcia przekładu obejmowały również podstawy pracy z narzędziami opartymi na sztucznej inteligencji. Pozwoli to rozwinąć u przyszłych tłumaczy krytyczne myślenie i zdolność adaptacji, dzięki czemu będą mieli szansę odnieść sukces na dynamicznie zmieniającym się rynku pracy.

PDF (Angielski)

Bibliografia

Alexandris, Christina K. (2024) “GenAI and Socially Responsible AI in Natural Language Processing Applications: A Linguistic Perspective.” [In:] Ron Petrick, Christopher Geib (eds.) Proceedings of the AAAI 2024 Spring Symposium Series, Vol. 3 No. 1. Stanford: Standford University.

All Musicals (2024a) “Don’t Lose Ur Head lyrics.” Retrieved from https://www.allmusicals.com/lyrics/six/dontloseurhead.htm. Date: 13.02.2024.

All Musicals (2024b) “No Way lyrics.” Retrieved from https://www.allmusicals.com/lyrics/six/noway.htm. Date: 13.02.2024.

Ballard, Michel (1997) “Créativité et traduction”. Target, 9(1); 85–100.

Bayer-Hohenwarter, Gerrit (2009) “Translational Creativity: Measuring the Unmeasurable.” [In:] Susanne Göpferich; Arnt Lykke Jakobsen. Inger M. Mees (eds.) Behind the Mind: Methods, Models and Results in Translation Process Research. Copenhagen Studies in Language, Vol. 37. Copenhagen: Samfundslitteratur; 39–59.

Bayer-Hohenwarter, Gerrit (2010) “Comparing Translational Creativity Scores of Students and Professionals: Flexible Problem-Solving and / or Fluent Routine Behaviour?” [In:] Susanne Göpferich, Arnt Lykke Jakobsen, Inger M. Mees (eds.) New Approaches in Translation Process Research. Copenhagen Studies in Language, Vol. 39. Copenhagen: Samfundslitteratur; 83-111.

Bayer-Hohenwarter, Gerrit (2011) “Creative Shifts as a Means of Measuring and Promoting Translational Creativity.” Meta, 56 (3); 663–692.

Cifuentes-Férez, Paula, Purificación Meseguer Cutillas (2018) “Can Self-Esteem and Creative Intelligence Foster Accuracy and Creativity in Professional Translators?” Translation, Cognition & Behavior, 1(2); 341–360.

Filar, Magdalena (2016) “Kognitywny model analizy tekstu w dydaktyce przekładu pisemnego - kształcenie kreatywnego rozumienia u początkujących tłumaczy.” Rocznik Przekładoznawczy, 11; 177–195.

Gao, Ruiyao, Yumeng Lin, Nan Zhao, Zhenguang G. Cai (2024) “Machine Translation of Chinese Classical Poetry: A Comparison Among ChatGPT, Google Translate, and DeepL Translator.” Humanities and Social Sciences Communications, 11, 835. https://doi.org/10.1057/s41599-024-03363-0.

Guerberof-Arenas, Ana, Antonio Toral (2020) “The Impact of Post-Editing and Machine Translation on Creativity and Reading Experience.” Translation Spaces, 9(2); 255–282. https://doi.org/10.1075/ts.20035.gue.

Guerberof-Arenas, Ana, Antonio Toral (2022) “Creativity in Translation: Machine Translation as a Constraint for Literary Texts.” Translation Spaces, 11(2); 184–212. https://doi.org/10.1075/ts.21025.gue.

Guerberof-Arenas, Ana, Dimitris Asimakoulas (2024) “Creative Skills Development: Training Translators to Write in the Era of AI”. Hermes –Journal of Language and Communication in Business, (63); 227-243. https://doi.org/10.7146/hjlcb.vi63.143078.

Guerberof-Arenas, Ana, Susana Valdez, Lettie Dorst (2024) “Does Training in Post-Editing Affect Creativity?” The Journal of Specialised Translation. 41; 74–97. https://doi.org/10.26034/cm.jostrans.2024.4712.

Heiden, Tanja (2005) “Blick in die Black Box: Kreative Momente im Übersetzungsprozess: eine experimentelle Studie mit Translog.” Meta, 50(2); 448–472.

Henriksen, Danah, Punya Mishra, Petra Fisser (2016) “Infusing Creativity and Technology in 21st Century Education: A Systemic View for Change.” Educational Technology & Society, 19(3); 27–37.

Hewson, Lance (2006) “The Vexed Question of Creativity in Translation.” Palimpsestes, Hors série 2006, 54-63.

Hewson, Lance (2016) “Creativity in Translator Training: Between the Possible, the Improbable and the (Apparently) Impossible.” Linguaculture, 2; 9–25.

Hu, Kaibao, Li, Xiaoqian (2023) “The Creativity and Limitations of AI Neural Machine Translation. A Corpus-Based Study of Deepl’s English-to-Chinese Translation of Shakespeare’s Plays.” Babel, 69(4); 546–563.

Jimenez-Crespo, Miguel A. (2024) “Transcreation in Translation and the Age of Human-Centered AI: Focusing on “Human” Creative Touch.” [In:] Loukia Kostopoulou and Parthena Charalampidou (eds) New Perspectives in Media Translation: Transcreating in the Digital Age. Palgrave. Retrieved from: https://www.researchgate.net/publication/377775755_Transcreation_in_translation_and_the_age_of_human-centered_AI_focusing_on_human_creative_touch. Date: 31.07.2024.

Kiraly, Don (2013) “Towards a View of Translator Competence as an Emergent Phenomenon: Thinking Outside the Box(es) in Translator Education.” [In:] Don Kiraly, Silvia Hansen-Schirra and Karin Maksymski (eds) New Prospects and Perspectives for Educating Language Mediators. Tubingen: Gunter Narr; 197–224.

Kussmaul, Paul (1991) “Creativity in the Translation Process: Empirical Approaches.” [In:] Kitty M. van Leuven- Zwart and Ton Naaijkens (eds.) Translation Studies: The State of the Art. Proceedings of the 1st James S. Holmes Symposium in Translation Studies. Amsterdam - Atlanta: Rodopi; 91–101.

Kussmaul, Paul (1995) Training the Translator. Amsterdam/ Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.

Kussmaul, Paul (2000) “Types of Creative Translating.” [In:] Andrew Chesterman, Natividad Gallardo San Salvador and Yves Gambier (eds.) Translation in Context. Selected Contributions from the EST Congress, Granada 1998. Amsterdam: John Benjamins; 117–126.

Kussmaul, Paul (2007). Kreatives Übersetzen. Tübingen: Gunter Narr Verlag.

Lörscher, Wolfgang (2005) “The Translation Process: Methods and Problems of its Investigation.” Meta, 50(2); 597–608.

Lubart, Todd. (2004) “Creativity Across Cultures.” [In:] Robert J. Sternberg, (ed.) Handbook of Creativity. New York: Cambridge University Press; 339–350.

Malmkjær, Kirsten (2019) Translation and Creativity. London / New York: Routledge.

O'Sullivan, Carol (2013) “Creativity.” [In:] Yves Gambier and Luc van Doorslaer (eds) Handbook of Translation Studies, Vol. 4. Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins; 42–46.

Robinson, Douglas (1998) “22 theses on translation.” Journal of Translation Studies, 2; 92–117. Retrieved from: http://home.olemiss.edu/~djr/pages/writer/articles/html/22theses.html. Date: 10.06.2020.

Robinson, Douglas (2005). Becoming a Translator: An Accelerated Course. London: Routledge.

Rojo López, Ana, Paula Cifuentes Férez, Marina Ramos Caro (2021) “The Role of Creativity on the Translation of Motion Verbs: Data on the Translation Product and Process.” Onomázein, 52; 100–126. https://doi.org/10.7764/onomazein.52.06.

Runco, Mark A. (2023) “AI Can Only Produce Artificial Creativity.” Journal of Creativity, 33(72); https://doi.org/10.1016/j.yjoc.2023.100063.

Škobo, Milena (2023) “Navigating the Challenges and Opportunities of Literary Translation in the Age of AI: Striking a Balance Between Human Expertise and Machine Power.” Društvene i humanističke studije, 8(2); 317-336.

Vinay, Jean-Paul, Jean Darbelnet (1995). Comparative Stylistics of French and English: A Methodology for Translation. Amsterdam/Philadelphia, PA: John Benjamins Publishing.

Washbourne, Kelly (2013). “Teaching Literary Translation: Objectives, Epistemologies, and Methods for the Workshop.” Translation Review, 86(1); 49–66.

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Prawa autorskie (c) 2024 Półrocznik Językoznawczy Tertium